महाराष्ट्रात रस्ते अपघातांचा भीषण आकडा – तीन वर्षांत ४५ हजारांहून अधिक मृत्यू!

२ एप्रिल, महाराष्ट्र : गेल्या तीन वर्षांत महाराष्ट्रात एक लाखांपेक्षा जास्त रस्ते अपघात झाले असून त्यात ४५,८९५ व्यक्तींचा मृत्यू झाला आहे. यापैकी ६६ टक्के मृत्यू १६ ते ४० वयोगटातील युवकांचे आहेत, असे पोलीस महासंचालक कार्यालयाच्या आकडेवारीवरून लक्षात येते. ही आकडेवारी केवळ संख्यांची गंभीरता दर्शवत नाही, तर युवा पिढीच्या सुरक्षिततेवर मोठा प्रश्नचिन्ह उपस्थित करते. रस्ते अपघातात मृत्यू पावणाऱ्यांमध्ये १६ ते ४० वयोगटातील युवकांचे प्रमाण सर्वाधिक आहे. यामागील मुख्य कारणे म्हणजे वाहनांचा वेग, वाहतूक नियमांची अनास्था आणि जनजागृतीचा अभाव. तरुणांमध्ये वेगवान गाड्या चालवण्याची प्रवृत्ती, हेल्मेट किंवा सीटबेल्टची दुर्लक्ष आणि गैरवर्तन यामुळे अपघातांचे प्रमाण वाढत आहे. याउलट, वृद्ध आणि महिला यांच्या तुलनेत युवकांचे प्रमाण अपघातात अधिक आहे.

महाराष्ट्र देशातील टॉप ५ अपघातग्रस्त राज्यांमध्ये:
देशभरातील रस्ते अपघातांच्या आकडेवारीत महाराष्ट्राचा समावेश पहिल्या पाच राज्यांमध्ये होतो. गेल्या वर्षी देशभरात १.७५ लाख मृत्यूंपैकी ९ टक्के मृत्यू केवळ महाराष्ट्रात झाले. हे आकडे राज्यातील रस्ते सुरक्षिततेच्या स्थितीवर गंभीर चर्चा करण्यास भाग पाडतात.

जिल्हानुसार मृत्यूंचे वितरण:
राज्यातील विविध जिल्ह्यांमध्ये रस्ते अपघातांचे प्रमाण भिन्न आहे. २०२४ मध्ये पुणे शहर आणि जिल्ह्यात ३,४४५ रस्ते अपघात घडले असून त्यात १,२९९ व्यक्तींचा मृत्यू झाला. नाशिक जिल्ह्यात ९४१ व्यक्ती, अहिल्यानगर मध्ये ८७३ व्यक्ती, नागपूर शहर आणि जिल्ह्यात ७६१ व्यक्ती तर सोलापूर जिल्ह्यात ७२४ व्यक्ती रस्ते अपघातात ठार झाल्या. हे आकडे प्रत्येक जिल्ह्यातील रस्ते सुरक्षिततेच्या गंभीरतेवर प्रकाश टाकतात.तांत्रिक बिघाडापेक्षा मानवी चुकांमुळे होणाऱ्या अपघातांचे प्रमाण ७८ टक्के आहे. वेगवान गाडी चालवणे, हेल्मेट किंवा सीटबेल्टची दुर्लक्ष, गैरवर्तन आणि वाहतूक नियमांचे उल्लंघन यामुळे अपघातांची संख्या वाढत आहे. यावर उपाययोजना करणे गरजेचे आहे.

गेल्या तीन वर्षातील अपघातांची तुलनात्मक माहिती:
२०२२ मध्ये ३३,३८३ अपघातांमध्ये १५,२२४ व्यक्तींचा मृत्यू झाला. २०२३ मध्ये ३५,२४३ अपघातांमध्ये १५,३६६ व्यक्तींचा मृत्यू झाला तर २०२४ मध्ये ३६,०८४ अपघातांमध्ये १५,३३५ व्यक्तींचा मृत्यू झाला. ही आकडेवारी दर्शवते की अपघातांची संख्या वाढत असली तरी मृत्यूंचे प्रमाण स्थिर आहे.

सुधारण्यासाठी उपाययोजना:
रस्ते अपघातांची संख्या कमी करण्यासाठी वाहतूक नियमांची कठोर अंमलबजावणी आवश्यक आहे. युवकांमध्ये जागरुकता वाढवण्यासाठी मोहिमा राबवल्या पाहिजेत. शाळा आणि महाविद्यालयांमध्ये रस्ते सुरक्षिततेचे अभ्यासक्रम सुरू करणे आणि स्मार्ट पोलिसिंगचा वापर वाढवणे यासारख्या उपाययोजना केल्या तर अपघातांचे प्रमाण कमी करता येईल.

रस्ते अपघात ही केवळ कायद्याची समस्या नसून सामाजिक जागृतीचाही विषय आहे. युवा पिढीला संयमित वाहनचालनाचे संस्कार देणे, तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर आणि सर्वसमावेशक सुरक्षा योजना यामुळेच ही संख्या कमी करता येईल. प्रत्येक नागरिकाने वाहतूक नियमांचे पालन करून रस्ते सुरक्षिततेत योगदान द्यावे, हीच अपेक्षा आहे.